Profilaktyczna konserwacja pojazdu: Jak zapobiegać kosztownym awariom?

Konserwacja zapobiegawcza: Podstawowe czynności
Pozostałe działania profilaktyczne
Profilaktyka długoterminowa
Profilaktyka sezonowa
Profilaktyczna konserwacja pojazdu: Korzyści

Korzystanie z dobrodziejstw transportu samochodowego to niewątpliwie dla wielu z nas ogromne udogodnienie w codziennym życiu. Jednak taka wygoda wiąże się również z pewnymi obowiązkami. Ważne jest, aby pamiętać o regularnej trosce o stan techniczny pojazdu. Poza corocznymi obowiązkowymi przeglądami technicznymi warto zadbać o auto, przeprowadzając niezbędne działania profilaktyczne. Własna inicjatywa oraz regularne wizyty w serwisie samochodowym lub u zaufanego mechanika w celu sprawdzenia sprawności poszczególnych podzespołów pojazdu może uchronić nas przed wieloma nieprzewidzianymi i kosztownymi awariami w przyszłości. Takie podejście pomoże nam również upewnić się, że nasze auto jest dla nas bezpieczne i nie stwarza zagrożenia w ruchu drogowym. Profilaktyczne przeglądy samochodu to zestaw czynności konserwacyjnych związanych z kontrolą sprawności, a w razie potrzeby wymianą lub naprawą podzespołów samochodu, jeszcze przed wystąpieniem jakiejkolwiek nieprawidłowości lub usterki. Taka przezorność niesie ze sobą szereg korzyści, takich jak:

Ograniczenie kosztów nieplanowanych skomplikowanych napraw;
Przedłużenie żywotności samochodu;
Skuteczne utrzymanie wydajności i wartości auta w czasie;
Zapobieganie wypadkom, wynikających z nagłej awarii kluczowych podzespołów;
Oszczędność paliwa i redukcję emisji spalin.

Konserwacja zapobiegawcza: Podstawowe czynności

Profilaktyczna konserwacja auta opiera się na serii okresowych przeglądów jego podstawowych podzespołów. Zakres działań nabiera innego charakteru w zależności od m.in. typu, przebiegu i wieku samochodu. Jednak zawsze istnieją elementy, które powinny być kontrolowane szczególnie często, a w razie potrzeby wymieniane. Zaliczają się do nich:

Olej silnikowy: Olej odgrywa kluczową rolę w smarowaniu i ochładzaniu elementów wewnętrznych silnika, co chroni go przed zatarciem i nadmiernym przegrzaniem. W miarę eksploatacji olej traci również swoje właściwości, dlatego jego regularne wymiany są niezbędne, aby utrzymać optymalne warunki pracy silnika. Przyjmuje się, że wymiana oleju co 10-30 tysięcy kilometrów powinna być wystarczająca. Warto jednak pamiętać, że częstotliwość wymiany oleju powinna być zgodna z zaleceniami producenta pojazdu, a także dostosowana do warunków eksploatacji, takich jak intensywność jazdy i rodzaj używanego oleju.
Filtry: Regularna wymiana filtrów w samochodzie to kluczowy krok do utrzymania jego sprawności i wydajności. Zapobiegają one m.in. przedostawaniu się zanieczyszczeń oraz szkodliwych czynników zewnętrznych do silnika, a także kabiny pasażerskiej. Filtry samochodowe należy wymieniać co 10-15 tysięcy kilometrów lub zgodnie z instrukcją obsługi samochodu. Do najczęściej wymienianych filtrów samochodowych zaliczamy: filtr powietrza, filtr oleju, filtr paliwa oraz filtr kabinowy tzw. pyłkowy.
Opony: Ogumienie pojazdu cechuje się ograniczoną trwałością. Rozpoznanie symptomów zużycia oraz umiejętność przedłużenia żywotności opon to istotne aspekty dbałości o pojazd. Warto regularnie sprawdzać ciśnienie kół i stan bieżnika, które wpływają na przyczepność, zużycie paliwa i bezpieczeństwo jazdy. Ciśnienie w oponach należy sprawdzać co najmniej raz w miesiącu i przed każdą dłuższą podróżą. Zużycie opon należy oceniać, obserwując bieżnik. Jeśli jego głębokość wynosi 1,6 mm lub mniej należy bezzwłocznie wymienić oponę.
Akumulator: To kluczowy element układu elektrycznego pojazdu. Sprawdzanie stanu akumulatora jest niezbędne nie tylko w przypadku pierwszych niepokojących symptomów. Regularne testy przeprowadzane co najmniej dwa razy w roku, czy to samodzielnie, czy z udziałem wykwalifikowanego mechanika, znacząco redukują ryzyko potencjalnych awarii akumulatora. Takie działania minimalizują również ewentualność wystąpienia przykrych niespodzianek związanych z niemożliwością odpalenia auta.
Układ hamulcowy: Warto na bieżąco kontrolować stan klocków oraz tarcz hamulcowych. Sprawny układ hamulcowy ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa i powinien być regularnie sprawdzany, zwykle co 15 tysięcy kilometrów. Każdy niepokojący objaw ze strony układu hamulcowego, powinien wzbudzać naszą czujność, a w niektórych przypadkach może oznaczać niezwłoczną wizytę u mechanika w celu weryfikacji problemu.
Oświetlenie: Sprawdzenie poprawnego funkcjonowania świateł samochodowych to obowiązek każdego kierowcy przed rozpoczęciem jazdy. Przed każdą podróżą sprawdź poprawność funkcjonowania świateł pozycyjnych, świateł mijania, kierunkowskazów, świateł stopu, oświetlenia tablicy rejestracyjnej i świateł awaryjnych. Jeśli jedno lub więcej z nich działa nieprawidłowo, należy jak najszybciej wymienić uszkodzoną żarówkę lub diodę, aby uniknąć mandatów oraz nie doprowadzić do kolizji lub wypadku.

Innym dobrym nawykiem prewencyjnej konserwacji samochodu jest utrzymywanie co najmniej w połowie pełnego poziomu zbiornika paliwa. Paliwo oprócz źródła energii pełni również funkcję chłodzącą i smarującą dla niektórych elementów układu paliwowego, takich jak pompa paliwa. Głównym zadaniem pompy paliwowej jest utrzymanie stałego i wystarczającego ciśnienia paliwa, które jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania silnika. Jeśli poziom paliwa spadnie zbyt nisko, pompa może się przegrzać lub zatrzeć, co prawdopodobnie będzie wiązać się z utrudnieniami lub niemożliwością odpalania silnika, gaśnięciem w trakcie jazdy, szarpaniem podczas przyspieszania pojazdu lub charakterystycznymi odgłosami wycia. W celu uniknięcia problemów z pompą paliwa zaleca się przestrzeganie kilku prostych zasad:

Nie czekaj, aż zaświeci się kontrolka rezerwy, w miarę możliwości zatankuj paliwo, gdy jego poziom spadnie poniżej połowy zbiornika;
Regularnie wymieniaj filtr paliwa;
Nie tankuj na podejrzanych stacjach benzynowych, zawsze wybieraj te wiarygodne i powszechnie uznane za bezpieczne. W ten sposób możesz uniknąć zatankowania zanieczyszczonego lub skażonego paliwa, które może doprowadzić do uszkodzenia silnika.

Pozostałe działania profilaktyczne

Oprócz podstawowych działań prewencyjnych wspomnianych powyżej, istnieją również inne rodzaje czynności profilaktycznych, które należy przeprowadzać w dłuższych odstępach czasu lub w zależności od sezonu pogodowego. Zobaczmy, na czym polegają i dlaczego są tak ważne.

Profilaktyka długoterminowa

Niektóre podzespoły samochodu cechują się dłuższą żywotnością i nie wymagają częstej wymiany lub kontroli. Nie należy ich jednak ignorować, ponieważ zaniedbane mogą doprowadzić do poważnych konsekwencji i kosztownych awarii. Na dłuższą metę właściciele pojazdów powinni zwrócić uwagę m.in. na wymianę i kontrolowanie jakości takich podzespołów jak:

Olej przekładniowy: Nazywany również olejem skrzyni biegów, to specjalny rodzaj oleju stosowany w mechanizmach przekładniowych pojazdów. Olej skrzyni biegów należy wymieniać co 60-80 tysięcy kilometrów lub zgodnie z instrukcją obsługi samochodu. Jeśli płyn jest ciemny, gęsty lub ma zapach spalenizny, oznacza to, że jego jakość uległa pogorszeniu i należy jak najszybciej zająć się jego wymianą.
Zawieszenie: Regularna kontrola stanu amortyzatorów, wahaczy, drążków kierowniczych, czy kolumny, które pochłaniają nierówności drogi i zapewniają stabilność samochodu to klucz do wprawnej profilaktyki poważnych awarii. Stan zawieszenia należy sprawdzać co 20-30 tysięcy kilometrów lub zgodnie z instrukcją obsługi samochodu, natomiast do ich wymiany powinniśmy zabrać się średnio po pokonaniu 100 tysięcy kilometrów. Nie ulega jednak wątpliwości, że styl jazdy kierowcy oraz jakość dróg mają tutaj wiele do powiedzenia.
Świece zapłonowe: Inaczej nazwane świecami żarowymi, odpowiedzialne są za wytworzenie iskry niezbędnej do zapłonu paliwa w silniku. Świece zapłonowe powinno wymieniać się co 30-60 tysięcy kilometrów lub zgodnie z zaleceniami producenta. Jeśli świece żarowe są zabrudzone, zużyte lub uszkodzone, mogą powodować problemy z zapłonem, utratę mocy lub zwiększone zużycie paliwa. Wtedy trzeba natychmiast zająć się ich wymianą.
Rozrząd: Poprawna praca układu rozrządu zapewnia odpowiednią wydajność silnika oraz prawidłowy przebieg spalania. Polega na precyzyjnej synchronizacji ruchów wału korbowego z wałem rozrządu, tak aby otwieranie i zamykanie zaworów następowało w odpowiednich momentach podczas pracy cylindrów. Jeśli zauważysz objawy takie jak niestabilna praca silnika, charakterystyczne piski na niskich obrotach lub trudności z odpalaniem, może oznaczać to problem z układem rozrządu. Wymiana rozrządu w zależności od wskazań producenta powinna następować po przejechaniu 60 do nawet 200 tysięcy kilometrów.

Profilaktyka sezonowa

Pogoda potrafi przysporzyć kierowcom niejednego problemu i to nie tylko na drogach. Czynności związane z profilaktyką sezonową to działania, które warto przeprowadzać w zależności od warunków pogodowych i istotnych wahań temperatury, mogących mieć wpływ na osiągi i bezpieczeństwo samochodu. W Polsce zwłaszcza przed i po sezonie zimowym należy zadbać o sprawdzenie jakości, a w razie potrzeby wymienić lub zakonserwować:

Wycieraczki: Warto zadbać o sezonową wymianę wycieraczek, które pomagają oczyścić szyby pojazdu z deszczu, śniegu lub brudu. Na szczególną uwagę zasługuje częściej eksploatowana wycieraczka przednia, którą należy wymieniać co najmniej raz w roku lub po zauważeniu oznak zużycia, takich jak smugi, zadrapania lub charakterystyczny dźwięk podczas ich pacy. Zużyte wycieraczki mogą przyczynić się do ograniczonej widoczności podczas jazdy lub uszkodzenia powierzchni szyby.
Płyn do spryskiwaczy: Konserwacja sezonowa płynu do spryskiwaczy obejmuje wymianę płynu na dostosowany do warunków pogodowych, szczególnie przed nadejściem zimy. W przypadku sezonu zimowego warto wybrać płyn zawierający środek przeciw zamarzaniu. Jest on odporny na ujemne temperatury i pozwala na uniknięcie problemów z prawidłowym działaniem spryskiwaczy podczas mroźnej pogody. W trakcie sezonu zimowego pozostawienie w zbiorniku wody lub letniego płynu do spryskiwaczy może skutkować zamarznięciem i uszkodzeniem zbiornika, a także rozerwaniem wężyka doprowadzającego płyn do dysz spryskiwaczy.
Opony: Dostosowanie rodzaju opon do warunków pogodowych wpływa na przyczepność na drodze, zużycie paliwa i bezpieczeństwo jazdy. Opony należy zmieniać w zależności od pory roku, wybierając te najlepiej dostosowane do warunków pogodowych i drogowych. Opony letnie sprawdzają się bardzo dobrze, gdy temperatura przekracza 7°C, natomiast zmiana na opony zimowe powinna nastąpić podczas spadku temperatury poniżej tej wartości. Alternatywnie można stosować opony wielosezonowe, które znajdą zastosowanie przez cały rok, jednak mogą cechować się gorszymi osiągami niż opony dedykowane na dany sezon (letni lub zimowy).
Płyn chłodniczy: Odpowiedni poziom płynu chłodzącego reguluje temperaturę silnika i zapobiega jego przegrzaniu. Odpowiedni stan płynu chłodzącego można sprawdzić w specjalnym zbiorniczku wyrównawczym. Warto każdorazowo kontrolować jego poziom przed sezonem zimowym oraz przed latem, kiedy ekstremalne temperatury mogą powodować zmiany jego objętości. Jeśli poziom płynu jest niski lub jego kolor mętny, należy go jak najszybciej uzupełnić lub wymienić.
Podwozie: Zwłaszcza podczas ekstremalnie niskich temperatur konserwacja podwozia pojazdu jest niezwykle istotna. Zima na polskich drogach jest często związana z nieuchronną pracą piaskarek i solarek drogowych. Pozostałości soli, wilgoci oraz błota mogą przyczyniać się do powstawania ognisk korozji na elementach podwozia. Pierwszym krokiem powinno być dokładne umycie i oczyszczenie podwozia z resztek soli oraz błota po jeździe w ciężkich warunkach. Aby skutecznie zabezpieczyć podwozie przed sezonem zimowym, można zastosować specjalne preparaty antykorozyjne, które tworzą ochronną warstwę zabezpieczającą elementy metalowe przed utlenianiem.
Lakier: Nie tylko podwozie narażone jest na powstawanie niechcianych ognisk korozji podczas niekorzystnych warunków atmosferycznych. Po zimie korozja może niechybnie pojawić się na powierzchni lakieru pojazdu. Aby skutecznie zabezpieczyć lakier i zapobiec postępowaniu zjawiska korodowania, zaleca się przede wszystkim dokładne oczyszczenie samochodu z wszelkich pozostałości soli i piasku. Następnie, można zastosować specjalne preparaty antykorozyjne lub woski, które stworzą dodatkową warstwę ochronną na powierzchni lakieru. Czasami, aby uniknąć dalszego rozprzestrzeniania się ognisk korozji, niezbędna może okazać się również wizyta u specjalisty blacharza-lakiernika, w celu wymiany lub pomalowania skorodowanego elementu.
Układ klimatyzacji: Nie ulega wątpliwości, że poprawnie funkcjonujący układ klimatyzacji jest kluczowy dla komfortu jazdy, zwłaszcza w okresie letnich upałów. Regularna kontrola poziomu czynnika chłodzącego oraz stanu filtrów pozwala na uniknięcie nieprzyjemnych zapachów i poprawną pracę układu. Warto również zadbać o sezonowe czyszczenie i dezynfekcję wentylacji. Takie działanie może wyeliminować bakterie oraz alergeny, zapewniając świeże i zdrowe powietrze w kabinie pojazdu.

Profilaktyczna konserwacja pojazdu: Korzyści

Regularne przeprowadzanie profilaktycznych przeglądów i konserwacji auta jeszcze przed wystąpieniem problemów jest jednym ze sposobów na zachowanie jego długowieczności i zapewnienie bezpiecznej i wydajnej jazdy w każdej sytuacji. Nawet najprostsze działania profilaktyczne przeprowadzane samodzielnie mogą uchronić nas od wystąpienia poważniejszych problemów i kosztownych awarii w przyszłości, a tym samym zaoszczędzić czas i pieniądze. Dzięki profilaktyce konserwacyjnej przyczynimy się również do zachowania maksymalnej wydajności wszystkich podzespołów auta. Warto dodać, że w przypadku chęci sprzedaży auta, fakt posiadania udokumentowanej historii serwisowej lub wymiany podzespołów eksploatacyjnych na czas, może sprawić, że łatwiej będzie nam uzyskać korzystniejszą cenę za pojazd.