Podatki związane z używanymi samochodami osobowymi w Polsce
Kupno lub sprzedaż samochodu używanego to niewątpliwie pamiętne wydarzenie w życiu każdego kierowcy. Z jednej strony zakup auta przysparza nowemu właścicielowi wielu przyjemnych chwil oraz satysfakcji, zwłaszcza jeśli uda mu się zdobyć solidny egzemplarz w korzystnej cenie. Z drugiej strony cały proces wiąże się z pewnym ryzykiem oraz dozą niepewności. Również udana sprzedaż auta może niejednokrotnie być przyczyną ulgi i stać się jednocześnie sporym zastrzykiem gotówki dla sprzedającego. Podobnie sprzedaż, jak i zakup auta używanego wiążą się jednak z czymś więcej niż tylko z pokryciem samej wartości podstawowej pojazdu. Musimy zdawać sobie sprawę z istnienia pewnych zobowiązań podatkowych, które jak mawiał klasyk, są jedną dwóch najpewniejszych rzeczy w życiu każdego człowieka. W naszym artykule omówimy podstawowe aspekty podatkowe związane z samochodami osobowymi dla pojazdów zakupionych i sprzedanych w Polsce oraz importowanych z zagranicy.
🔍 Ciekawostka: Opierając się na danych dostępnych na stronie internetowej Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (CEPIK) w naszym kraju w latach 2021-2022 przerejestrowanych zostało przeszło 3,6 miliona samochodów osobowych. Każdorazowo przy przerejestrowaniu auta, nowy właściciel jest zobowiązany do zapłaty opłaty skarbowej. Jest to spory zastrzyk gotówki dla państwowego budżetu, jednak w myśl litery prawa taka opłata nie jest zaklasyfikowana jako podatek.
Podatki związane z zakupem samochodu osobowego
Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC):
Podatek PCC to nic innego jak opłata od czynności cywilnoprawnych. Taki rodzaj opodatkowania związany z określonymi czynnościami prawnymi, a zaliczamy do nich np. transakcje kupna-sprzedaży, darowizny czy zamiany własności. Najczęściej objęte podatkiem PCC są umowy prawne zawarte w związku z nabyciem nieruchomości lub pojazdu, jednak podstawa naliczenia tego podatku może wynikać również z wielu innych transakcji cywilnoprawnych. W przypadku zawierania umowy kupna-sprzedaży samochodu podatek PCC naliczany jest na podstawie wartości rynkowej przedmiotu umowy, w tym przypadku auta. Przypominamy, że podatek PCC związany z zakupem samochodu należy uregulować w ciągu 14 dni od daty zawarcia umowy kupna-sprzedaży. Sama czynność nie jest skomplikowana. Wystarczy poprawnie wypełnić formularz PCC-3 i dokonać płatności odpowiednio wyliczonej kwoty podatku na rachunek bankowy urzędu skarbowego.
🤔Jak obliczyć?
Stawka należna do zapłaty związana z podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC) za auto wynosi 2% od wartości rynkowej pojazdu. Zakładając, że kwota z umowy odpowiada rzeczywistej wartości rynkowej samochodu i wynosi np. 30 000 PLN, należna do zapłaty kwota podatku PCC będzie równa: 30 000 PLN × 2% = 600 PLN.
📚Warto wiedzieć:
Istnieją sytuacje, kiedy będziemy zwolnieni z zapłaty podatku PCC. W przypadku, kiedy przedmiotem umowy jest auto o wartości rynkowej równej lub mniejszej niż 1000 PLN, nie ma obowiązku wypełniania deklaracji PCC-3 oraz zapłaty podatku. Ponadto w sytuacji, kiedy najbliższy członek naszej rodziny daruje nam pojazd, jesteśmy również zwolnieni z obowiązku zapłaty podatku. Należy jednak pamiętać, że darowiznę taką trzeba koniecznie zgłosić naczelnikowi odpowiedniego urzędu skarbowego w przeciągu pół roku od daty darowania pojazdu. W takim wypadku należy wypełnić formularz SDZ-2. Podatku PCC nie zapłacimy również przy zakupie pojazdu w komisie samochodowym na fakturę VAT marża.
⚠️Uwaga:
W związku z kosztami związanymi z podatkiem PCC nowi właściciele pojazdów stosują kreatywne sposoby na uniknięcie zapłaty pełnej kwoty podatku. Dzieje się to za sprawą zaniżenia wartości pojazdu i wpisywaniu nieodpowiadających rzeczywistości kwot w umowie sprzedaży. Należy jednak pamiętać, że organy skarbowe mogą skontrolować strony umowy, a w razie znacznego nadużycia, wystąpić o brakującą kwotę podatku, a także naliczyć karne odsetki. Dlatego istotne jest, aby sporządzając umowę uwzględnić rzetelną i przede wszystkim rzeczywistą wartość pojazdu. Dzięki temu nie będziemy narażać się na stresujące i nikomu niepotrzebne konsekwencje podatkowe.
Podatki związane z importem samochodów używanych z zagranicy:
Jeśli zdecydowaliśmy się na zakup auta za granicą, automatycznie jesteśmy zwolnieni z obowiązku zapłaty podatku PCC. Podatkiem od czynności cywilnoprawnych objęte są tylko te przedmioty, które w chwili zawierania umowy, znajdują się na terytorium RP. Nie oznacza to jednak, że import auta nie wiąże się z koniecznością zapłaty żadnego podatku. Jest wręcz przeciwnie. W zależności od tego, czy sprowadzamy pojazd z państwa członkowskiego UE lub spoza granic Unii Europejskiej, będziemy musieli liczyć się z zapłatą następujących zobowiązań podatkowych:
AKCYZA
Obowiązek zapłaty akcyzy powstaje w momencie, kiedy sprowadzane auto zostanie przetransportowane na terytorium RP. Opłaty akcyzy należy dokonać w odpowiednim urzędzie skarbowym, składając wniosek AKC-U/S w czasie 14 dni od chwili powstania należności podatkowej. Następnie na zapłatę zobowiązania podatkowego właściciel ma 30 dni. Niezapłacenie akcyzy wiąże się z surową karą. W 2023 roku jest to kwota powyżej 2000 PLN. W razie braku uiszczenia należności trzeba liczyć się również z brakiem możliwości rejestracji auta w wydziale komunikacji. W Polce podatek akcyzowy wyliczany jest w zależności od pojemności silnika zakupionego pojazdu. Podstawowymi stawkami są:
18,6% wartości rynkowej dla aut o pojemności silnika powyżej 2000 cm³;
3,1% wartości rynkowej dla aut o pojemności silnika do 2000 cm³;
9,3% wartości rynkowej dla aut hybrydowych o pojemności silnika równej bądź większej niż 2000 cm³;
1,55% wartości rynkowej aut hybrydowych o pojemności silnika mniejszej niż 2000 cm³;
0% tj. zwolnione z opłaty akcyzowej są samochody elektryczne i niektóre auta hybrydowe typu plug-in (PHEV) o silniku o pojemności mniejszej niż 2000 cm³.
🤔Jak obliczyć?
Przykład 1: Wartość rynkowa auta marki BMW serii 3 z 2014 roku sprowadzonego z Holandii to koszt oscylujący w granicach 50 000 zł. Auto napędzane jest jednostką spalinową o pojemności większej niż 2000 cm³. W tym przypadku obowiązuje 18,6% stawka akcyzy.
50 000 PLN x 18,6% = 9300 PLN należnego podatku akcyzowego.
Przykład 2: Wartość rynkowa auta Chevrolet Volt w wersji plug-in sprowadzonego ze Szwecji mieści się w granicach ok. 100 000 zł. Pojazd dysponuje silnikiem typu plug-in (PHEV) o pojemności mniejszej niż 2000 cm³. Odpowiednią stawką akcyzy w tym przypadku będzie 1,55%.
100 000 x 1,55% = 1550 PLN należnego podatku akcyzowego.
❗ Uwaga: Zgodnie z art. 100 ustawy o podatku akcyzowym, akcyza należna jest do zapłaty w momencie sprowadzenia z zagranicy do Polski samochodów uprzednio nigdy nierejestrowanych na terytorium RP. Nie ma znaczenia czy auto jest nowe, czy używane i tak w takim przypadku zapłata akcyzy będzie konieczna.
CŁO
W przypadku importu auta osobowego niekiedy jesteśmy również zobowiązani do opłaty cła. Jest to podatek związany z towarami przekraczającymi granice celne danego kraju związane z ich importem, eksportem oraz tranzytem. W przypadku, jeśli zakupujemy używane auto osobowe z obszaru UE, nie mamy obowiązku uiszczenia opłaty celnej w postaci cła. Natomiast jeśli auto sprowadzone jest spoza kraju UE na teren Unii Europejskiej, taki obowiązek powstaje i zapłata cła jest obowiązkowa. W przypadku auta osobowego sprowadzanego na terytorium UE stawka cła ma zawsze stały charakter niezależny od pojemności silnika i wynosi 10% wartości danego pojazdu. Procentowa stawka cła nie jest wyliczona od rynkowej wartości pojazdu, a od rzeczywistej kwoty widniejącej na fakturze lub umowie kupna-sprzedaży. W Polsce etap odprawy celnej rozpoczyna się po przybyciu pojazdu do krajowego portu. Auto jest transportowane do specjalnie oznaczonej strefy, gdzie organy celne i graniczne przeprowadzają inspekcję oraz weryfikację niezbędnych dokumentów.
🤔Jak obliczyć?
Wartość na fakturze sprowadzonego z USA Forda Mondeo 2.0 z 2019 roku wynosi dokładnie 110 000 PLN. Stawka cła w Polsce dla samochodów osobowych ma wymiar stały i wynosi 10%.
110 000 x 10% = 11 000 PLN należnego cła.
📚Warto wiedzieć:
Istnieją okoliczności, w których sprowadzając auto z zagranicy UE, możemy uniknąć konieczności zapłacenia cła. Na chwilę obecną nie są one wcale związane z samochodami elektrycznymi. Nie istnieją jeszcze przepisy zwalniające pojazdy napędzane energią elektryczną z opłaty cła. Natomiast w przypadku aut kolekcjonerskich i zabytkowych (wyprodukowanych przed 1980 rokiem i spełniających określone warunki), możemy liczyć na zwolnienie z konieczności opłaty tego podatku.
PODATEK VAT
W przypadku konieczności zapłaty podatku VAT podczas zakupu auta z zagranicy przepisy są już zdecydowanie bardziej skomplikowane i należy rozpatrywać je według pewnych scenariuszy. Na ewentualność opłacania podatku VAT w Polsce stawka od importowanego auta wynosi 23% dla standardowych samochodów osobowych. W przypadku aut zabytkowych stawka podatku VAT wynosi tylko 8%. Należną kwotę VAT należy przelać na konto odpowiedniego urzędu skarbowego w ciągu 14 dni od daty zakupu pojazdu, czyli najczęściej licząc od daty widniejącej na fakturze.
Kupując prywatnie auto z innego kraju UE, w momencie, gdy sprzedawca jest również osobą prywatną, a pojazd jest używany, nie ma potrzeby zapłaty podatku VAT. Natomiast gdy auto kupimy od dealera samochodowego, posiadającego firmę zarejestrowaną do celów podatku VAT, taka opłata może zostać naliczona lub figurować oddzielnie jako pozycja na fakturze.
Natomiast nabywając auto używane spoza UE jako osoba fizyczna, zawsze jesteśmy zobowiązani do zapłaty podatku VAT od importu. Podatek VAT zostanie doliczony do kwoty wartości celnej razem z akcyzą. Stawka tego podatku w Polsce wynosi 23% niezależnie od okoliczności, a jej wartość nie ma górnej granicy.
🤔Jak obliczyć? Zakładając, że sprowadziliśmy np. z USA na terytorium Polski auto z silnikiem spalinowym o pojemności mniejszej niż 2000 cm³ i wartości 25 000 USD. Kwotę należnego podatku VAT obliczymy w następujący sposób:
Przykładowy kurs dolara: 4 PLN
Wartość celna: 25 000 USD ok. 100 000 PLN
Stawka cła: 10%
Stawka akcyzy: 3,1%
Stawka VAT: 23%
Cło wynosi: 10% x 25 000 USD = 2500 USD ok. 10 000 PLN; Wartość celna + cło = 25 000 USD + 2500 USD = 27 500 USD ok. 110 000 PLN; Akcyza wyniesie 27 500 USD x 3,1% = 852,50 USD ok. 3410 PLN.
VAT wyliczamy na podstawie sumy wartości celnej, cła i akcyzy, co w tym przypadku wygląda następująco: 23% x 28 352,5 USD = 6521,1 USD ok. 26 084 PLN.
🚨Nowy podatek ekologiczny od 2024 roku:
W 2022 roku polski rząd podpisał z Komisją Europejską tzw. kamienie milowe wobec Krajowego Plany Odbudowy (KPO). Jest to lista zobowiązań i wymagań, które nasze państwo musi spełnić, aby otrzymać gwarantowane wsparcie finansowe ze środków UE. Jednym z takich zobowiązań jest wprowadzenie tzw. podatku ekologicznego jeszcze w 2024 roku. Ma on na celu zachęcenie kierowców do zakupu aut przyjaznych dla środowiska oraz ograniczenie poruszania się po polskich drogach pojazdów wysokoemisyjnych. Wprowadzenie podatku ekologicznego będzie miało charakter etapowy. W czwartym kwartale 2024 roku przy rejestracji pojazdów z silnikami spalinowymi opłata będzie pobierana jednorazowo. Jednak do 2026 planowane jest wprowadzenie stałego podatku realizowanego w formie corocznej opłaty.
🤔Jak obliczyć?
Dokładny sposób wyliczania podatku ekologicznego nie jest jeszcze znany. Jednak wiadomo, że do najważniejszych kryteriów świadczących o jego wysokości mogą należeć:
Rok produkcji samochodu,
Spełnienie przez auto określonych norm emisji spalin,
Wartości emisji dwutlenku węgla pojazdu (CO2),
Wartości emisji tlenków azotu pojazdu (NOx).
Podatki związane ze sprzedażą auta w Polsce
Nie tylko zakup pojazdu używanego wiąże się z koniecznością uiszczenia odpowiednich opłat podatkowych. W przypadku sprzedaży używanego auta osobowego jako osoba prywatna w niektórych przypadkach musimy liczyć się z koniecznością zapłaty podatku dochodowego. W 2023 roku, sprzedając auto przed upływem pół roku od daty jego zakupu, w niektórych przypadkach musimy rozliczyć się z urzędem skarbowym. Podatek płaci się, biorąc pod uwagę ewentualność i wartość realnego zysku na transakcji. Stawka podatku zależna jest od dochodu osiągniętego w ciągu ostatniego roku podatkowego. W tym przypadku istnieją dwa progi podatkowe i wynoszą kolejno:
12% od wartości realnego zysku przy rocznych zarobkach mniejszych niż 120 000 PLN
32% od wartości realnego zysku przy rocznych zarobkach wyższych niż 120 000 PLN
Podatek od sprzedaży samochodu rozliczamy za pomocą formularza PIT-36 w polu dochody i straty w zakładce inne źródła. Należy tam wpisać kwotę zysku, czyli różnicę między kwotą nabycia, a sprzedaży auta. Istnieje możliwość odjęcia od tej kwoty sumy potencjalnych nakładów finansowych związanych z konserwacją lub naprawą pojazdu. Szczegóły i wykaz możliwych odpisów najlepiej każdorazowo ustalić z urzędem skarbowym, aby uniknąć nieporozumień. Należność trzeba uregulować do 30 kwietnia następnego roku po dokonaniu transakcji.
🤔Jak obliczyć? Jeżeli kupiłeś pojazd za 45 000 zł, a przed upływem 6 miesięcy od nabycia, sprzedałeś go za 50 500 zł, jesteś zobowiązany odprowadzić podatek od kwoty 5 500 zł. Zakładając, że zarabiasz mniej niż 120 000 PLN rocznie i nie poniosłeś żadnych nakładów związanych z zakupem nowych części i naprawą auta, powinieneś zapłacić podatek:
12% x 5 500 PLN = 660 PLN kwoty należnego podatku.
Po upływie 6 miesięcy od daty zakupu do momentu sprzedaży auta osoba prywatna nie ma obowiązku opłaty podatku dochodowego. Nawet jeśli sprzedała go ze znacznym zyskiem. W takiej sytuacji organy skarbowe zwyczajnie uznają, że sprzedający nie generuje z tego tytułu przychodu.